Pierwszy przedstawiony przez T.S.Szasz i M.H. Hollender model w latach pięćdziesiątych XX wieku koncertował się na stopniu aktynowości układu, z czego zostały wyróżnione 3: aktywność – bierność, kierownictwo - współpraca oraz obustronne uczestnictwo. Dokładnie przedstawia to tabela 1, skonstruowana przez autorów modeli.

Tabela1. Opis relacji lekarz – pacjent  Kryteria      Aktywność - bierność      Kierownictwo -
- współpraca    Obustronne uczestnictwo
Rola lekarza    Aktywna - decydująca     Aktywna - dominująca    Aktywna - partnerska
Rola pacjenta     Bierny odbiorca postępowania lekarskiego     Aktywność ograniczona do poszukiwania pomocy i posłusznego wykonywania zaleceń    Aktywność symetryczna, partnerski udział pacjenta w procesie diagnozy i terapii
Typowe zastosowanie    Brak przytomności, stany śpiączkowe, ostre urazy    Choroby ostre, np. infekcje     Choroby przewlekłe
Relacja prototypowa    Rodzic - niemowlę    Rodzic - nastolatek    Dorosły - dorosły